Odosobnione

Dopiero w starości przekonujesz się, że „należało żyć przyzwoicie”. W młodości coś takiego w ogóle nie przychodzi na myśl. Ba, nie przychodzi nawet w wieku dojrzałym. W starości zaś wspomnienie o dobrym uczynku, o łagodnych, delikatnych stosunkach – to jedyny „jasny gość” w „izbie” (duszy).

***
Jeśli mimo to na ogół (wydaje mi się, że nawet zawsze) pisałem szczerze, to nie z umiłowania prawdy, którego nie tylko nigdy we mnie nie było, ale nawet „wyobrazić go sobie nie mogłem” – lecz z niedbalstwa. Niedbalstwo to mój negatywny patos. Nałgać (w którym to celu trzeba jeszcze „wymyślać”, coś tam „zmajstrować”, żeby wszystko „kupy się trzymało”) to rzecz trudniejsza niż „powiedzieć to, co jest”. Więc też po prostu przelewałem na papier „to, co jest”, i na tym polega cała moja prawdomówność. Jest ona naturalna, ale nie moralna. „Tak sobie rosnę; jeśli wam się nie podobam, nie patrzcie”.

Wasilij Wasiljewicz Rozanow (1856–1919) – pamflecista, dziennikarz, prowokator, immoralista. Jeden z najciekawszych pisarzy rosyjskich, wybitny myśliciel religijny nazywany „rosyjskim Nietzschem”. Do najważniejszych, zebranych w trzydziestu tomach (1994–2008) prac Rozanowa należy zaliczyć książki o Chrystusie, Dostojewskim, Gogolu, seksie i apokalipsie. Stworzył niepowtarzalny styl literacki, w którym połączył plotkę i refleksję filozoficzną z niespotykaną błazenadą. Miał pięcioro dzieci.