Narodziny tragedii albo Grecy i pesymizm

Tom zawiera pierwszą książkę niemieckiego filozofa Friedricha Nietzschego (1844–1900) – opublikowane w 1872 roku „Narodziny tragedii z ducha muzyki”. Ten traktat zamknął młodemu profesorowi filologii klasycznej drogę do akademickiej kariery, ale otworzył przed nim całą przyszłość filozofii. Kluczowy dla „Narodzin…” podział na apollińską kulturę harmonii i dionizyjską kulturę ekstazy oraz jednoznaczny akces autora do strony dionizyjskiej przeciw „sokratyzmowi” wywołał zgorszenie w środowisku filologów. Nietzsche wpisywał się tym dziełem w patos nowego cesarstwa niemieckiego, wielbił Richarda Wagnera (którego kilka lat później porzuci, tak samo jak kult „niemieckości”). Filologiczno-historyczna zawartość książki opiera się na metafizycznej spekulacji wywodzącej grecką tragedię z metafizyki woli. Tragedia, rodem z dytyrambicznej, „dionizyjskiej” muzyki, miałaby czerpać moc z ponadjednostkowej powszechnej woli i jednoczyć z nią widza, który w ten sposób przekraczałby własne ograniczone ja. Sugestywna wizja starożytności spod znaku dytyrambicznej ekstazy mimo akademickiej krytyki przyjęła się na dziesiątki lat w intelektualnej historii Europy.