Rozgrzewanie uwagi - wyczerpywanie woli - uleg³o¶æ

Jakie koszty i jakie korzy¶ci wynikaj± z konieczno¶ci wykonywania czynno¶ci intelektualnych wymagaj±cych od nas wysi³ku? Kiedy sprawowanie kontroli nad czynno¶ciami wysi³kowymi siê za³amuje, a kiedy cz³owiek zdolny jest do mobilizacji i zintensyfikowania wysi³ku poznawczego?
Prezentowana Czytelnikowi monografia stanowi pierwsz± w jêzyku polskim, tak rozleg³± próbê zebrania wiedzy na temat wysi³kowych uwarunkowañ sprawno¶ci funkcjonowania intelektualnego.
Cz³owiek, przynajmniej od czasu do czasu, musi podj±æ wzmo¿ony wysi³ek. Zwykle pojêcie „wzmo¿onego wysi³ku” wi±¿e siê z prac± miê¶ni, a wiêc odnosi do aktywno¶ci fizycznej. Psychologów interesuje jednak tak¿e (a mo¿e przede wszystkim) wysi³ek poznawczy. Mamy z nim do czynienia wtedy, gdy podmiot aktywnie przetwarza informacje, koncentruje uwagê, podejmuje z³o¿one decyzje, czy stara siê zapamiêtaæ jak najwiêcej docieraj±cych doñ informacji. (…) W poszczególnych czê¶ciach monografii S³awomir ¦piewak przedstawia kolejno takie zagadnienia, jak: charakterystyka wysi³kowych procesów mentalnych z perspektywy w³a¶ciwo¶ci systemu przetwarzania informacji, wysi³kowe uwarunkowania mo¿liwo¶ci sprawowania kontroli nad kilkoma (…) czynno¶ciami jednocze¶nie, oraz wysi³kowe uwarunkowania sprawno¶ci przetwarzania informacji z punktu widzenia czasowej dynamiki aktywno¶ci poznawczej… Szczególnie, moim zdaniem poznawczo warto¶ciowa jest, poparta dowodami empirycznymi, teza ¦piewaka, ¿e system przetwarzania informacji mo¿e w wyniku wcze¶niejszego wysi³ku i wzrostu pobudzenia o charakterze energetycznym, mobilizowaæ siê do wysi³ku, który wcze¶niej nie by³ mo¿liwy…
(...)
S³awomir ¦piewak jest w polskiej psychologii postaci± szczególn±. Gruntowna znajomo¶æ klasycznie rozumianej psychologii poznawczej z jednej strony i psychologii spo³ecznej – z drugiej, czyni go prawdziwym ekspertem w obszarze social cognition. Potrafi on bowiem „odró¿niæ ziarno od plew”. W recenzowanej ksi±¿ce rozprawia siê w sposób mistrzowski z funkcjonuj±cymi w nauce pustymi pojêciami, które niestety sta³y siê powszechnie u¿ywanymi wytrychami do pozornego wyja¶niania pewnych prawid³owo¶ci z zakresu psychologii spo³ecznej (nie za¶: kluczami do rzeczywistego zrozumienia zjawisk spo³ecznych). (...) Osobn± kwesti± jest sposób, w jaki Autor poradzi³ sobie z prezentacj± trudnego, a zarazem bardzo z³o¿onego materia³u. Albertowi Einsteinowi przypisuje siê twierdzenie, ¿e w nauce wszystko powinno byæ przedstawiane tak prosto, jak to mo¿liwe, ale … nie pro¶ciej. Uwa¿am, ¿e S³awomirowi ¦piewakowi uda³o siê to (…) po prostu nadzwyczajnie.
prof. dr hab. Dariusz Doliñski
Dr S³awomir ¦piewak jest psychologiem spo³ecznym. Pracuje jako adiunkt w Zak³adzie Psychologii Spo³ecznej Instytutu Psychologii Uniwersytetu Jagielloñskiego. Zajmuje siê badaniem mechanizmów odpowiedzialnych za skuteczno¶æ wp³ywu spo³ecznego, poszukiwaniem poznawczych uwarunkowañ zachowañ spo³ecznych oraz badaniem wysi³kowych procesów mentalnych. Jest cz³onkiem European Association of Experimental Social Psychology, Polskiego Stowarzyszenia Psychologii Spo³ecznej (obecnie cz³onek Zarz±du) oraz zastêpc± Redaktora Naczelnego (associate editor) pisma Psychologia Spo³eczna.