Psychopatologia zaburzeń nerwicowych i osobowości

To podręcznik, prezentujący podstawowe informacje o tych trzech grupach zaburzeń, przeznaczony dla studentów medycyny. Podobnie jak poprzednie dwa wydania (1997 i 1998), wiąże się z programem nauczania psychopatologii, diagnostyki i leczenia tych schorzeń w Collegium Medicum UJ. Stąd też możliwie skrótowa, a niekiedy pewnie także uproszczona forma prezentowanych tu zagadnień, zakładająca, że jej rozwinięciem są wykłady i ćwiczenia. Przedstawiany tu obszar psychopatologii uporządkowany jest zgodnie z zasadami klasyfikacji ICD-10. Jest to jednak przede wszystkim system klasyfikacyjny, służący celom statystyki medycznej, a nie prezentacja aktualnej wiedzy o zaburzeniach zdrowia. Oczywiście, odwołuje się do tej wiedzy, jest wyrazem poglądów, dominujących w okresie tworzenia tego systemu. Jego głównym celem nie jest jednak możliwie trafny opis rzeczywistości, z jaką mamy do czynienia w codziennej praktyce, lecz umożliwienie porozumiewania się między lekarzami pracującymi w różnych krajach. Mimo że opis zaburzeń sprawia wrażenie zbioru informacji o rodzajach zaburzeń psychicznych i kryteriach ich rozpoznawania, podręcznik ICD-10 nie jest kompendium wiedzy medycznej. Wiele kategorii ICD-10 (także drugiej, współistniejącej klasyfikacji zaburzeń psychicznych – DSM-IV, stosowanej zwłaszcza w USA, w przypadku różnic definicji zaburzeń zamieszczono tu odpowiednie informacje) słabo przystaje do realności klinicznej, szczególnie do rzeczywistego obrazu zaburzeń nerwicowych. Stwarza to rozliczne trudności. Posługiwanie się pojęciami, proponowanymi przez obowiązujący system klasyfikacyjny jest silną sugestią, kształtującą schematy poznawcze studentów i lekarzy. Mają oni prawo oczekiwać, że właśnie takie jednostki chorobowe spotkają w swojej praktyce. Tymczasem, w kontakcie z pacjentami niezmiernie rzadko (jeśli w ogóle kiedykolwiek) spotyka się obrazy kliniczne, wynikające z opisów zawartych w tej klasyfikacji. Niekiedy prowadzi to do konstruowania diagnoz nieodpowiadających obowiązującym kategoriom, często prowokuje do pomijania faktów niezgodnych z teoretycznymi założeniami i do bezwiednego deformowania wyobrażeń o istocie choroby, na jaką cierpi konkretny pacjent. Stąd konieczność przypominania o tym, że nazwy zaburzeń i podziały nie są informacją o tym, jak przebiegają i manifestują się zaburzenia zdrowia. Między innymi z tego powodu prezentacja zasad ICD-10 połączona jest z próbami zbliżenia czytelnikowi tej rzeczywistości. Zachowanie w układzie tego podręcznika podziału na zaburzenia nerwicowe, dystymię i zespoły behawioralne, przy równoczesnym wskazywaniu na ich związki (a co najmniej współistnienie), może ułatwić poradzenie sobie z tymi trudnościami pogodzenia teorii z praktyką. (fragment wstępu)